Dane badawcze – różnorodne materiały gromadzone w ramach prowadzenia badań naukowych (m.in. dane liczbowe, dokumenty tekstowe, notatki, kwestionariusze, wyniki ankiet, nagrania audio i wideo, fotografie, zawartość baz danych, oprogramowanie, wyniki symulacji komputerowych, protokoły metodologiczne, obserwacje laboratoryjne), definiowane między innymi na poniższe sposoby:
- zarejestrowane materiały o charakterze faktograficznym, powszechnie uznawane przez społeczność naukową za niezbędne do oceny wyników badań naukowych,
- dane zebrane, zaobserwowane lub wytworzone jako materiał do analizy, w celu uzyskania oryginalnych wyników naukowych,
- wszystko, co zostało wyprodukowane lub wytworzone w ramach prowadzonych badań.1
Zalety udostępniania danych zebranych w ramach realizacji projektów finansowanych ze źródeł agend krajowych i zagranicznych:
- zakończenie projektu nie oznacza zakończenia wykorzystywania danych badawczych,
- standaryzacja danych badawczych i metadanych,
- możliwość weryfikacji przeprowadzonych badań naukowych w oparciu o udostępnione dane badawcze,
- wzrost widoczności prowadzonych badań oraz zwiększenie cytowalności publikacji i zbiorów danych badawczych,
- prezentacja informacji istotnych przy wyszukiwaniu członków krajowych i międzynarodowych zespołów badawczych, ekspertów, partnerów do projektów itp.,
- uniknięcie powtórnego finansowania tych samych badań.
Zasady FAIR Data – odnoszą się do standardu przechowywania i publikowania danych badawczych. Służą one jako wytyczne do umożliwienia ich ponownego wykorzystania w określonych warunkach przez ludzi i maszyny:
- Findable – powinny być możliwe do znalezienia, opatrzone metadanymi, trwałymi identyfikatorami np. DOI,
- Accessible – powinny być dostępne (określone warunki dostępu, wymagane oprogramowanie, dostępność metadanych),
- Interoperable – powinny być interoperacyjne (możliwość przetwarzania danych, możliwość wymiany i połączenia z innymi zbiorami danych, otwartość wykorzystanego oprogramowania, wykorzystanie standardowych metodologii i słowników),
- Reusable – powinny nadawać się do ponownego użycia (zarchiwizowane na odpowiedniej licencji, uwzględnienie okresu embarga lub karencji).
Więcej o FAIR Data: Inicjatywa FAIRdata.
Horizon Europe (HORIZON) Programme Guide
Horizon Europe Data Management Plan Template
Przewodnik Komisji Europejskiej dotyczący zarządzania danymi zgodnie z zasadami FAIR w programie „Horyzont 2020”
1. źródło: Krzysztof Siewicz, Nikodem Rycko (2019). Prawne aspekty otwierania danych badawczych - poradnik. Wersja 1.0 https://drodb.icm.edu.pl/wp-content/uploads/2020/01/Prawne-aspekty-otwierania-danych-badawczych-%E2%80%93-poradnik.pdf
